Dom zero waste dla początkujących

Ekolodzy biją na alarm – środowisko naturalne jest w coraz gorszej kondycji. Ich zdaniem konieczne są radykalne zmiany, w tym zwrócenie baczniejszej uwagi na poziom zaśmiecania globu. Sposobem na ograniczenie produkcji śmieci jest ruch zero waste. Na czym polega życie w duchu zero waste? Jak prowadzić dom zero waste? Przedstawiamy praktyczne pomysły na wcielenie w życie tej idei.

Co to jest zero waste? W dosłownym tłumaczeniu z angielskiego nazwa ta oznacza zero marnowania czy też brak śmieci. Zero waste jest więc stylem życia polegającym na zmniejszeniu produkcji śmieci, aby nie zanieczyszczać środowiska. Idea ta promuje również gospodarkę o zamkniętym obiegu, w której zamiast tworzenia odpadów ważniejsze są odpowiedzialna produkcja i ponowne wykorzystanie oraz recykling opakowań i surowców.

Zasada 5R

Jak żyć w duchu zero waste? Wystarczy stosować na co dzień – w domu, pracy, podczas zakupów – kilka zasad nazywanych „5R”. Podstawą zero waste są więc takie zachowania, jak: odmawianie korzystania z jednorazowych opakowań i przyjmowania zbędnych śmieci, np. ulotek (refuse), ograniczanie liczby przedmiotów w swoim otoczeniu (reduce), ponowne wykorzystanie (reuse), recykling (recycle) i kompostowanie resztek organicznych (rot). Jak w praktyce wygląda prowadzenie domu zero waste?

Zamień jednorazowe na trwałe

Chociaż często nie zdajemy sobie z tego sprawy, we współczesnych domach zużywamy bardzo duże ilości jednorazowych produktów. W samej kuchni sięgamy m.in. po folie aluminiowe, folie spożywcze, woreczki jednorazowe, woreczki na lód, plastikowe czy papierowe słomki do napojów i ręczniki papierowe. Zamiast zwiększać światowe zasoby śmieci, z powodzeniem i bez dużych wyrzeczeń można je zastąpić wielorazowymi odpowiednikami. W poszukiwaniu pomysłów na dom zero waste, najlepiej sięgać po klasyczne rozwiązania naszych babć.

Do przykrycia jedzenia, zamiast folii spożywczej, można stosować ściereczki bawełniane lub lniane, a do pieczenia, zamiast foli aluminiowej, wybierać zamykane naczynia ze szkła żaroodpornego, ceramiki czy żeliwa. Do przechowywania żywności, w zamian za woreczki foliowe, doskonale nadają się zamykane szklane lub ceramiczne pojemniki, np. słoiki. Na zakupy powinno się zabrać wykonane z tkaniny torby, a także coraz bardziej popularne uszyte z siateczkowej tkaniny (najlepiej nieużywanej już firanki) różnej wielkości ekologiczne woreczki na żywność, np. owoce, warzywa czy pieczywo. Z powodzeniem zastąpią one foliowe reklamówki i worki, tzw. fioliówki. Co zamiast ręczników papierowych? Tu sprawdzi się duży zapas chłonnych, materiałowych ścierek kuchennych. Dobry wyborem dla planety będzie także rezygnacja z butelkowanej wody i napojów – zamiast nich najlepiej pić wodę z kranu lub korzystać z trwałych dzbanków i butelek z filtrami.

Dojrzyj potencjał używanych rzeczy

Podstawą życia w duchu zero waste jest nie tylko zmniejszenie produkcji śmieci, ale także zredukowanie liczby przedmiotów w codziennym życiu. W praktyce oznacza to selekcję i pozostawienie dla siebie wyłącznie tego, co rzeczywiście jest nam potrzebne. Pozostałe rzeczy – zamiast je wyrzucać – powinny dostać drugie życie, o ile pozwala jeszcze na to ich kondycja. Można je oddać potrzebującej osobie, przekazać na rzecz fundacji, wrzucić do specjalnego kontenera czy też – co popularne jest zwłaszcza na Zachodzie – wystawić przed domem czy przy śmietniku z kartką „zabierz mnie”. W dużych miastach coraz częściej działają także sklepy charytatywne, do których można oddawać meble, naczynia, zabawki itp. Oczywiście, gdy sami będziemy potrzebować „nowych” rzeczy do domu, warto ich szukać w tych samych miejscach i wybierać w pierwszej kolejności przedmioty używane.

Których rzeczy mamy w domach za dużo? Z pewnością selekcję w duchu zero waste można przeprowadzić w naszych szafach, które pękają od nadmiaru ubrań sprzed lat czy też z wyprzedaży. Warto także dokładnie przyjrzeć się swojej biblioteczce, w której z pewnością znajdą się pozycje, po które nigdy więcej nie sięgniemy, np. podręczniki szkolne. Miejscem do przeprowadzenia porządków w duchu zero waste jest także pokój dziecięcy, który tonie przeważnie od nadmiaru zabawek, gier i bajek. Czystki warto również przeprowadzić w kuchni, rezygnując z nadmiaru niepasujących do siebie talerzy, szklanek i łyżeczek czy zbieranych przez lata misek i garnków.

Wprowadź zero waste do łazienki

Wiele przedmiotów, obecnie powszechnie używanych i uznawanych za niezbędne, jeszcze kilka dekad temu w ogóle nie istniało w świadomości konsumentów. Wśród nich sporą część zajmują artykuł higieniczne, takie jak jednorazowe: maszynki do golenia, waciki kosmetyczne, chusteczki higieniczne, patyczki kosmetyczne czy nasączane woskiem plastry do depilacji. Niekorzystne dla środowiska jest także korzystanie z detergentów. Zamiast produkować każdego dnia kolejne śmieci i zanieczyszczenia, warto sięgać po wielorazowe rozwiązania w duchu zero waste o zdecydowanie dłuższej, często wieloletniej trwałości. Co dokładnie można zmienić?

Zamiast jednorazowych maszynek do golenia, warto zainwestować w solidną, metalową golarkę na żyletki. Z plastrów do depilacji, które lądują w koszu zaraz po użyciu, najlepiej zrezygnować na rzecz pasty cukrowej. Jednorazowe waciki i chusteczki powinny natomiast ustąpić miejsca ich materiałowym zastępnikom, które można kupić w sklepach ekologicznych lub uszyć samodzielnie. Dobrym pomysłem jest także korzystanie z przedmiotów łatwych w recyklingu i wykonanych z naturalnych surowców. Są to m.in. szczoteczka do zębów z bambusa, patyczki higieniczne z papieru, roślinna gąbka luffa, papier toaletowy z recyklingu czy też mydło i szampon w kostce zapakowane w puszkę zamiast w plastikowe butelki. Do sprzątania łazienki najlepiej stosować domowe środki czystości na bazie octu i sody oczyszczonej, które przechowuje się w wielorazowych pojemnikach.

Pamiętaj o segregacji śmieci i kompostowaniu

Podstawową czynnością w domu zero waste powinno być skrupulatne segregowanie śmieci, a także w miarę możliwości ich ponowne wykorzystanie. Zanim coś zostanie wyrzucone, warto zastanowić się więc, czy nie można tej rzeczy użyć ponownie w innym celu. Jakie pomysły zero waste są najczęściej wykorzystywane? Szklane butelki z nakrętkami doskonale sprawdzą się na domowe soki, słoiki mogą być doskonałym pojemnikiem na sypką żywność i własnoręcznie robione przetwory, ze starej pościeli można uszyć torby na zakupy, a niepotrzebne garnki mogą stać się ciekawymi doniczkami. Zamiast korzystać z nowych foliowych worków na śmieci, kosz wyścielić można papierową gazetą lub gromadzonymi przez lata reklamówkami czy workami biodegradowalnymi, które rozkładają się ok. 45 zamiast 300 lat.

Niezwykle istotne jest także kompostowanie odpadków organicznych, oczywiście wtedy, gdy nie ma ku temu przeszkód. Przy domach jednorodzinnych można postawić kompostownik ogrodowy, a w mieszkaniach dobrze sprawdzają się kompostowniki balkonowe. W obu przypadkach z pozoru zbędnych śmieci uzyskuje się doskonałej jakości nawóz do roślin.

Co można kompostować? Nie tylko resztki warzyw i owoców, rozgniecione skorupki jaj, fusy z kawy i herbaty, skoszoną trawę, zgrabione liście, obeschnięte części roślin dekoracyjnych, ale także przedmioty z naturalnych, poddających się szybkiemu rozkładowi surowców, np. niezadrukowany papier (szare, niepowlekane kartony), naturalne gąbki konopne lub luffa, dekoracje ze słomy.

A jakie są Wasze pomysły na dom zero waste?