Szklarz. Historia szkła cz. 2

Szkło jest trudnym materiałem: z natury kruchym, podatnym na uszkodzenia, wymagającym bardzo delikatnego traktowania. Mocniejsze szyby ze szkła hartowanego, klejone albo wykonywane z tafli o dużej grubości, tym bardziej nie są łatwe w obróbce. Jeśli dodamy, że dawniej szkło było stosunkowo drogim materiałem, łatwo zrozumieć, dlaczego szklarze zawsze byli uważani za rzemieślników – artystów.

Szkło trzeba czuć. Trzeba być zręcznym, odważnym, pewnym siebie, swojej wiedzy i doświadczenia. Szklarz musi wiedzieć, albo raczej instynktownie wyczuwać, gdzie trzeba naciąć albo nawiercić taflę, jakiej siły użyć, żeby uzyskać zamierzony efekt. Bardzo wymagające są duże tafle szkła: ciężkie, pełne wewnętrznych naprężeń. Trudno je obrabiać, przenosić, manipulować nimi i montować.

Zestaw narzędzi szklarskich w porównaniu z innymi zawodami nie jest rozbudowany. Nóż suchy i olejowy, cyrkiel, liniały i kątowniki, wiertła, szczypce do łamania, uchwyty do przenoszenia tafli, materiały do szlifowania. Do wytwarzania szkła artystycznego służy piec i kilka tradycyjnych narzędzi: piszczel do dmuchania, szczypce i inne narzędzia do formowania.

Prostota tego instrumentarium może wprowadzać w błąd sugerując, że sztuka wytapiania i formowania szkła jest równie nieskomplikowana. Nic bardziej mylnego.

Sztafeta pokoleń

Wiedza o szkle, zanim została sformalizowana i oparta na badaniach naukowo-technicznych, była sumą doświadczeń, prób, porażek i sukcesów. Proces gromadzenia wiedzy trwał setki lat. Przechodziła ona z pokolenia na pokolenie i była pilnie strzeżona przed konkurencją. W wielu ośrodkach cechy szklarzy (pierwszy taki cech w Wenecji powstał w XIII wieku) przyjmowały na terminatorów tylko tych kandydatów, których ojcowie także byli szklarzami.

Najlepsi mistrzowie posiadali i potrafili wykorzystać wiele talentów: wyobraźnię przestrzenną, wyczucie proporcji oraz umiejętność wykonywania obliczeń matematycznych i i jednocześnie  manipulowania światłem w taki sposób, żeby uzyskać efekt zamierzony przez architekta albo projektanta.

Zobacz też:

Szyby hartowane

Szyby hartowane to specjalistyczne rozwiązanie, które znacząco podnosi bezpieczeństwo okien. Skutecznie chroni przed próbą włamania, rozbicia i ingerencji zewnętrznej.

Szyby laminowane

Szyby laminowane to bezpieczny i odpowiedzialny wybór, kiedy potrzebujesz dodatkowej ochrony. Skutecznie chronią przed włamaniem, niekontrolowanym uderzeniem i pęknięciem.

Szyby ornamentowe

Szyby ornamentowe to idealne rozwiązanie, kiedy poszukujesz dyskrecji i subtelnego podkreślenia piękna Twoich okien. Specjalnie profilowane i tłoczone szkło zapewnia prywatność i komfort.

Szyby przeciwsłoneczne

Szyby przeciwsłoneczne to doskonałe rozwiązanie, jeśli Twój dom lub mieszkanie jest narażone na stałą ekspozycję na mocne słońce. To również doskonały wybór, aby dodatkowo utrzymać optymalną temperaturę wewnątrz pomieszczeń.

W Europie największe ośrodki produkcji szkła powstały w Niemczech, Francji, Skandynawii, Włoszech i Anglii. Z wysokiej jakości i unikalnych walorów optycznych słynęło zwłaszcza szkło weneckie i angielskie. Wenecka rodzina Barovier pielęgnuje tradycje wytopu szkła i produkcji wyrobów szklanych przez około 600 lat. Trudno znaleźć ród o podobnych tradycjach bez względu na rodzaj rzemiosła.

Sekrety

Szklarze i hutnicy szkła byli otoczeni aurą tajemniczości, ale nie wszędzie ograniczenia dotyczące zawodu były jednakowo restrykcyjne. W pewnych regionach, jak na przykład w szesnastowiecznej Lotaryngii, kandydaci przysięgali „na potępienie duszy i utratę raju”, że swojej wiedzy nie będą przekazywali postronnym. W innych mogli swobodnie podróżować, zakładać huty i szukać uczniów.

We Francji zawód szklarza nobilitował w sensie dosłownym. Szklarze byli zaliczani do szlachty. W niektórych państwach cechy szklarzy nie powstawały, a uprawiający ten zawód przystępowali do innych cechów, na przykład do cechu rzeźników, co nie znajduje prostego wytłumaczenia.

W laboratorium

Szkło to nie tylko meble, budynki i pojazdy. Jest jeszcze inna szklarska specjalność, bardzo pożądana w pracowniach badawczych: chemicznych, fizycznych, biologicznych oraz w przemyśle farmaceutycznym. To projektowanie i wykonywanie szklanej aparatury laboratoryjnej. Pracujący tam szklarze używają trudnych w obróbce odmian szkła spełniającego wygórowane wymagania.

Aparaty muszą być odporne na wysokie albo niskie temperatury, wysokie ciśnienie lub próżnię, nie mogą zawierać zanieczyszczeń, które zakłócałyby przebieg reakcji chemicznych. Ważne jest precyzyjne utrzymanie grubości ścianek naczyń, średnicy wyciąganych rurek, szczelności połączeń szlifowanych. To jest praca, w której szklarz wiele elementów musi wykonać własnoręcznie od podstaw.

Kiedy spojrzymy na szybę, szklankę albo artystyczne wyroby ze szkła pamiętajmy, że wszystko zaczęło się od ziarenek piasku, żaru hutniczego pieca i talentu ludzi, których przygoda ze szkłem trwa całe życie, a często sięga pokoleń wstecz.