Okna na świecie – czym się różnią i dlaczego? Część 2.

Systemy okienne w różnych częściach świata mogą diametralnie różnić się od siebie. W Stanach Zjednoczonych dominują drewniane modele otwierane do góry, w Hiszpanii okna z okiennicami i kratami, a w Japonii tradycyjne shoji z bambusa i papieru. Co jeszcze warto wiedzieć o stolarce okiennej w tych krajach? Przedstawiamy drugą część przeglądu najbardziej popularnych systemów okiennych z różnych części świata.

Czytaj też:

Okna na świecie – czym się różnią i dlaczego? Część 1.

Otwierane do góry okna amerykańskie

W tradycyjnym budownictwie amerykańskim, zwłaszcza na Wschodnim Wybrzeżu, występują przede wszystkim okna ze skrzydłami przesuwnymi w ramie, a więc tak zwane okna otwierane do góry. Są to modele zbliżone do angielskich okien skrzyniowych typu sash, o których pisaliśmy tutaj.

Nic dziwnego – teren ten zasiedlany był przez przybyszów z Europy, w tym przede wszystkim przez mieszkańców Wielkiej Brytanii. W przypadku drewnianego i murowanego budownictwa jednorodzinnego w Stanach są to przeważnie modele wieloszybowe wykonane z drewna. W kamienicach coraz częściej spotkać można natomiast okna plastikowe czy aluminiowe. Czym charakteryzują się otwierane do góry okna amerykańskie? Mają one kształt pionowego prostokąta, a więc krótsze boki stanowią dolną i górną krawędź okna, a dłuższe jego boki.

Często zdarza się, że – dla większego efektu dekoracyjnego – górna część takie okna ma zaokrąglony, łukowaty kształt. Tradycyjne okna amerykańskie posiadają także dekoracyjne szprosy – mogą one być umieszczone wyłącznie w górnej części okna, ale nierzadkim widokiem są modele ze szprosami na całej powierzchni szyb.

Rozwiązaniem typowym dla architektury zabytkowej lub stylizowanej w Stanach Zjednoczonych są także bogate zdobienia wokół okien – częstym widokiem są okna z dekoracyjnymi listwami okiennymi i gzymsami, a także z okiennicami w kontrastującym kolorze. Niczym dziwnym w USA nie jest również umieszczanie kilku typów okien w jednym budynku – mogą się one różnić rozmiarem, ale też typem zdobienia (np. ze szprosami i bez nich), a nawet kształtem (np. okna prostokątne na parterze i okrągłe na poddaszu).

Hiszpańskie okna z roletami i kratami

Na Półwyspie Iberyjskim najbardziej popularnym rozwiązaniem w przypadku stolarki okiennej w budynkach zabytkowych jest montaż okien i drzwi tarasowych z dwoma skrzydłami otwieranymi do środka. Przeważnie są one instalowane wraz ze zwijanymi roletami zewnętrznymi nazywanymi persianami, a także niejednokrotnie z markizami. Rolety w budownictwie tradycyjnym, np. w domach wiejskich typu finca czy w kamienicach, wykonane są z drewna i oznaczają się dekoracyjnym wyglądem. W nowszym budownictwie przeważają okna PCV przesuwane na bok, bez parapetów zewnętrznych, ale za to z roletami aluminiowymi czy z PCV. Dlaczego niemal wszyscy Hiszpanie decydują się na okna i rolety zewnętrzne, a także często dodatkowe żaluzje i markizy?

Zestaw tego typu gwarantuje w upalne, słoneczne dni, których w Hiszpanii jest w ciągu roku nawet 250-300, ochronę wnętrz pomieszczeń przed wysokimi temperaturami i silnymi promieniami słońca. Z jakiego powodu nawet zimą, gdy słońca jest mniej, są one niemal cały czas zasłonięte? Okazuje się, że Hiszpanie – chociaż bardzo otwarci w kontaktach towarzyskich na ulicach czy w restauracjach – bardzo chronią swoją prywatność. Dzięki roletom i żaluzjom mogą ukryć swoją prywatność przed przechodniami czy sąsiadami. Źródeł zwyczaju zasłaniania okien upatrywać można we wpływie kultury arabskiej na tę część Europy. Ciekawostką, której nie sposób przeoczyć w Hiszpanii, są także okna z kratami, a więc tzw. rejas. Zgodnie z hiszpańskim prawem budowlanym są one obowiązkowe w przypadku wszystkich okien montowanych na parterze budynków. Często spotkać je można również na pierwszym piętrze.

Japońskie lekkie okna z widokiem

Okna (shiju) w tradycyjnym japońskim budownictwie są przesuwne i mają lekką konstrukcję bazującą na takich materiałach jak bambus, drewno i papier washi. Współcześnie ich ramy wykonywane bywają również z tworzyw sztucznych, a także wprawiane bywają szyby przezroczyste lub z mleczną okleiną. Popularne jest także stosowanie podwójnych okien. Chcąc uchronić wnętrze przed napływem zimnego powietrza z zewnątrz, w większości przypadków w ścianie budynku montowane są okna z szybą i ramą np. z PCV czy aluminium, a wewnątrz zakrywane są one klasycznym shiju. Czemu służy taki zestaw?

Japończycy podkreślają, że shiju nie są wyłącznie elementem budowlanym, który doświetla wnętrze czy zatrzymuje w nim ciepło. Są one nazywane obiektami kulturowymi, które mają niebagatelny wpływ na przebywające we wnętrzach osoby. Jak to możliwe? Dzięki specyficznej budowie można w szybki i łatwy sposób zakryć ich „światło” papierem całkowicie lub wybiórczo, zostawiając wolną przestrzeń w konkretnym miejscu.

W efekcie pole widzenia ograniczone jest tylko do konkretnej przestrzeni. Widok z takiego japońskiego okna jest niczym żywy obraz, który pozwala cieszyć się przyrodą i wzbogaca architekturę wnętrza. Wyróżnia się kilka rodzajów shoji, m.in. yokogarasu shoji z umieszczoną w połowie wysokości okna poziomą szybą, gakubuchi shoji z kwadratem lub prostokątem do podziwiania świata zewnętrznego na środku okna czy koshidaka shoji z widokiem poniżej połowy wysokości całego panelu okiennego. Ciekawostką są yukimi shōji, a więc okna do oglądania padającego śniegu, w którym część podłużny prostokąt wypełniony jest szybami. Prostokątne modele to „okna oszołomienia”, które symbolizują swoimi czterema rogami cierpienia w życiu człowieka, a więc narodziny, starzenie się, chorowanie i śmierć. Okrągłe modele to natomiast „okna duchowego oświecenia”, gdyż koło jest symbolem buddyzmu zen.