Usytuowanie domu na działce i ekspozycja okien – co warto wiedzieć?

Masz działkę i chcesz zbudować dom? Konkretne miejsce, w którym zostanie postawiony, zależnie jest w dużej mierze od przepisów prawa. Oprócz nich należy wziąć pod uwagę też kierunki świata, położenie nieruchomości względem drogi czy aspekt geologiczny. Choć brzmi to skomplikowanie, właściwe usytuowanie domu na działce jest stosunkowo łatwe. Jaki układ będzie najwygodniejszy dla Twojej rodziny i przełoży się na niższe rachunki za ogrzewanie? Sprawdź!

Z tego artykułu dowiesz się:’

Jakie minimalne odległości od granicy działki należy zachować przy budowie domu?
Minimalna odległość to 3 m dla ściany bez okien lub drzwi, 4 m dla ściany z otworami, a dla wystających balkonów czy daszków 1,5 m; wąskie działki (≤ 16 m) często dopuszczają 1,5 m także dla ścian bez otworów.

Dlaczego przed wytyczeniem budynku warto sprawdzić warunki geologiczne parceli?
Badanie gruntu pozwala wybrać miejsce o lepszej nośności, uniknąć pęknięć ścian i osiadania fundamentów; optymalnie dom stawia się na najwyższym, stabilnym fragmencie działki, najlepiej na południowym zboczu o łagodnym nachyleniu.

Jak położenie drogi dojazdowej wpływa na rozplanowanie pomieszczeń i ogrodu?
Najkorzystniej, gdy droga leży przy północnej granicy – garaż i pomieszczenia techniczne znajdują się wtedy od ulicy, a słoneczny ogród oraz salon od południa; wjazd od wschodu sprzyja sypialniom od rana, natomiast przy drodze południowej warto cofnąć budynek w głąb działki, by zyskać nasłoneczniony, lecz osłonięty ogród.

Jak ustawić dom względem stron świata, by ograniczyć koszty ogrzewania?
Fasadę najlepiej orientować na osi wschód-zachód z ekspozycją południową: od północy umieszcza się strefę wejściową, garaż i spiżarnię, od południa salon z dużymi przeszkleniami, a na północnej elewacji ogranicza liczbę okien lub stosuje stolarkę termoizolacyjną.

Usytuowanie domu na działce a prawo budowlane

Minimalna odległość budynku od granic działki określona jest w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Nie można wybudować domu na terenie narażonym na zbyt duży hałas i drgania, promieniowanie, zalewanie, osuwiska czy przekroczone normy zanieczyszczeń.

Ważnym dla inwestorów przepisem jest też ten dotyczący regulowanych prawem minimalnych odległości budynku od granicy działki. Decydując o usytuowaniu domu na działce, trzeba pamiętać, że standardowo wynoszą one:

• 3 m – gdy ściana nie zawiera otworów drzwiowych i okiennych,
• 4 m – gdy na ścianie znajdują się drzwi i okna lub na dachu umieszczone jest okno,
• 1,5 m – gdy mowa o wystających spoza bryły elementach architektonicznych takich jak: balkony, daszki, galerie, tarasy, schody zewnętrzne, rampy.

Ustawodawca zakłada pewne odstępstwa. Zastosowanie innej odległości budynku od granicy działki możliwe jest, gdy zakłada tak miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (przeważnie ściany bez okien i drzwi można usytuować 3 m od granicy). Na łagodniejsze traktowanie mogą liczyć też właściciele wąskich działek – do 16 m szerokości. Wtedy najczęściej odległość zmniejszana jest do 1,5 m. Czy można wybudować się w granicy? Tak, o ile istniejący budynek na sąsiedniej działce stoi w granicy. W takiej sytuacji można zdecydować się na usytuowanie domu na działce na zasadzie „przyklejenia” jednej ze ścian własnego domu do tamtej nieruchomości.

Ważna geologia. Gdzie posadowić dom na działce?

Usytuowanie domu na działce zależy też od uwarunkowań geologicznych. Idealna działka na dom powinna znajdować się na południowym zboczu niewielkiego wzniesienia o delikatnym nachyleniu. Rzadko kiedy można jednak liczyć na taką ofertę. Przed podjęciem decyzji o usytuowaniu domu na działce, warto więc przejrzeć mapy geologiczne czy hydrogeologiczne terenu lub zlecić wykonanie badania geotechnicznego specjaliście. Po co? Poznanie struktury podłoża i jego nachylenia, pomoże wybrać najlepsze miejsce do posadowienia domu, czy innego usytuowania nieruchomości na działce.

Zdarza się, że w obrębie jednego budynku grunt ma w dwóch częściach inną strukturę, np. piaszczystą i gliniastą czy skalistą i piaszczystą. W takiej sytuacji pod dom wybrać należy to miejsce, w którym ziemia ma lepsze parametry nośności. Dzięki temu można uniknąć w przyszłości nieodwracalnych uszkodzeń konstrukcji budynku, np. pękających ścian lub zapadających się fundamentów. Warto zwrócić też uwagę na poziom gleby, ponieważ dom sytuuje się przeważnie w możliwie najwyższym punkcie działki, a także na głębokość wód gruntowych.

Usytuowanie domu na działce względem drogi dojazdowej

Jeśli kupujesz działkę pod budowę domu, zwróć uwagę na to, z której strony znajduje się prowadząca do niej droga dojazdowa. Najkorzystniejsze jest usytuowanie domu na działce przy ulicy leżącej wzdłuż północnej granicy działki. Wtedy pomieszczenia gospodarcze i garaż umieszczone są blisko drogi, a część mieszkalna, np. salon czy sypialnie, od strony słonecznego ogrodu. Taras w takim przypadku najlepiej zaplanować na zachodniej stronie budynku. Dobrze sytuuje się też dom na działce z wjazdem od wschodu. W takim przypadku pokoje sypialne można usytuować od wschodu, co pozwala na ochronienie ich przed silnymi podmuchami wiatru. Taki układ pozwala też na stworzenie zacisznego ogrodu i tarasu przed domem od południa lub zachodu.

Jeżeli posiadasz nieruchomość o południowej lokalizacji ulicy, usytuowanie domu na działce może być kłopotliwe, ale nie niemożliwe. Architekci w takich sytuacjach zalecają maksymalne przesunięcie budynku w głąb działki. Ogród powstaje wtedy od frontu budynku, co może wiązać się z koniecznością jego osłonięcia przed sąsiadami, przechodniami czy też uciążliwym ruchem ulicznym. Działki leżące po zachodniej stronie ulicy są przeważnie najtrudniejsze w sytuowaniu domów. Architekci często sugerują ustawienie budynku z tyłu działki, aby uzyskać południowe nasłonecznienie w ogrodzie i na tarasie.

Usytuowanie domu na działce – jak wpływa na rachunki za ogrzewanie?

Posadowienie domu w odpowiednią stronę względem kierunków świata pozwala na realne oszczędności. Dogrzewanie i doświetlanie pomieszczeń dziennych światłem słonecznym i brak konieczności podnoszenia temperatury w tzw. chłodnych częściach (np. garaż, spiżarnia) przekłada się bowiem na niższe rachunki za ogrzewanie i prąd. Jakie usytuowanie domu na działce jest najkorzystniejsze? Architekci są zgodni – główna ściana budynku najlepiej, jeśli znajduje się na osi wschód – zachód i skierowana jest na południe. W takim przypadku można od strony północnej, a więc najzimniejszej i najmniej ogrzewanej promieniami słońca, umieścić wejście do domu, garaż, kotłownię, spiżarnię, garderobę i inne pomieszczenia odwiedzane na chwilę.

Północny wschód to dobry wybór na kuchnię, zwłaszcza jeśli chce się uniknąć jej nadmiernego nagrzewania podczas gotowania. Na ścianie północnej najlepiej jednak ograniczyć liczbę okien i drzwi lub zdecydować się na stolarkę termoizolacyjną. Od strony południowej lub południowo-zachodniej najlepiej umieścić za to pokoje tzw. dzienne, a więc często i długo użytkowane (np. salon). Zaleca się, aby robić na tej ścianie dużych przeszkleń, które dogrzeją wnętrza. Warto pamiętać o roletach zewnętrznych, aby latem upały nie dawały się jednak zbyt mocno we znaki. Co umieścić w domu z oknami o ekspozycji wschodniej? Sypialnie, jeśli ktoś lubi być budzony przez promienie słońca, a także gabinet dla osoby pracującej z domu, aby cieszyła się słońcem w ciągu dnia. Tutaj też przydatne mogą być rolety lub żaluzje.

Ciekawią Cię artykuły dotyczące budowy domu? Mamy ich więcej! Sprawdź nasze najnowsze posty blogowe.